به بهانه دهه کرامت:
۳- غذا خوردن کریم
شما احمد را نمی شناسید. ولی احمد آدم مهمی است. یک یتیم بسیار جوان که با هزار زحمت، زندگی متوسطی برای خودش و خانواده اش جور کرده است.
احمد جملات قصار زیادی هم دارد. یکی از آنها این است:«من هیچ وقت زن نمی گیرم. چون می ترسم نتونم بهش غذا بدم.» از آن روز بود که غذا خوردن نزد ما معنای پول درآوردن و تامین مخارج و امثالهم گرفت.
دعا کنید احمد زن بگیرد.
اما بعد
ما نخبه ها چه طور غذا می خوریم؟ خیلی از ما منتظر اتمام تحصیلات تکمیلی و استخدام به عنوان هیئت علمی هستیم.
این در نگاه اول بد نیست. اما هیچ می دانید مشاغل مزد بگیری و مزدوری در اسلام توصیه نشده اند؟ آقای جوادی آملی بارها گفته اند که مزدوری کراهت دارد و اسلام می خواهد هر کس برای خودش کار کند.
حسّتان نسبت به سلیقه اقتصادی خدا چیست؟ آن هم وقتی که همه دعا و تشویقتان می کنند جایی استخدام شوید.
از قبلتر بگویم: در تمام سال هایی که فقط درس می خواندم، حس کرامت زیادی نداشتم. یک روز همین آقای جوادی آملی درباره مذمت «کلّ علی الناس بودن» حرف می زد و من فهمیدم سالهاست کلّ یا همان آویزان هستم. ولی اگر من و همه ی بچه های ایران کریمانه تر زندگی می کردیم، احتمالا پرکارتر و قانع تر و صرفه جوتر نبودیم؟ گمانم اینقدر هم احساس نیاز و تنگنا نمی کردیم.
اصلا مشکلات اقتصادی به جای خود، اما شما چند نفر آدم کریم بیکار می شناسید؟ شاید فقیر باشند یا ناراضی، اما منتظر و چشم انتظار کسی نیستند.
در سال هایی که منتظر بودم جایی مرا جذب کند- و البته که کارهای خرده ریز انجام می دادم- حس کرامت چندانی نداشتم. کرامت با بی نیازی همراه است. با نگران نبودن. با تلاش کردن موقرانه. اگر کریمانه منتظر هیئت علمی شدن باشیم، چه طور رفتار می کنیم؟ لابد خیلی کارهای دیگر می کنیم، وقتی برای مصاحبه می رویم خودمان هستیم و حتی وقتی به دلایل نامعقول یا معقول رد می شویم، غصه نمی خوریم. چون آدم کریم در بند تایید و قبول هیچ کس نیست.
لابد فکر هم نمی کنیم که خدا دیگر چه طور به ما غذا بدهد؟ می دانیم سرمان فقط باید بالا باشد. چشم مان نباید به پایین یا دوروبر باشد. کریم سرش بالاست. با گردن راستش کار می کند و غصه نمی خورد. ذلیل هیچ اداره و دانشگاه و شرکت و پارتی و …هم نیست. امیرالمؤمنان علی علیه السلام می فرمایند: «درخواست از دیگران کلید فقر است و روزی را نابود می کند»(حکمت ۲۲۶)
کاش وقتی نقدها و دردودل ها و تحلیل های اقتصادی می کنیم، مواظب باشیم کریمانه باشد. امام رضا(علیه السلام) می‌فرمایند: «لاتستقلوا قلیل الرزق فتحرموا کثیره.»(بحارالانوار، ج ۷، ص ۳۴۷) رزق و روزی کم راناچیز مشمارید، زیرا این کار شما را از نعمت‌های فراوان محروم می سازد.
هی هم نگوییم ما ایرانی ها، دانشجوها، غیرتهرانی ها، رشته فلان ها…بدبختیم. چون پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) می فرمایند: «من تفاقر افتقر» کسی که خود را به فقرو تهی دستی بزند، فقیر و نیازمند می‌شود.
کریمانه غذا بخوریم.مثل همه ی کارآفرین ها، دانشمندها، مخترع ها و نخبه های واقعی که از کرامت آن همه شدند، نه از فرآیندهای ذلیلانه و ظاهرا ضروری.

فهرست مطالب