ماه محرم كه ماه سوگ و ماتم است ماه عبادت و بندگی خداست زیرا طبق بیان نورانی امام معصوم(سلام الله علیه) وجود مبارك سيّدالشهداء(سلام الله علیه) جان خود را در راه خدا داد برای دو كار، همان دو كاری كه پیامبران و خصوص پیامبر خاتم(علیهم السلام) آن دو كار را برنامه الهی خود می‌دانستند. خدا انبیا را برای همین دو كار فرستاد یكی اینكه جامعه بفهمد, یكی اینكه جامعه وارسته بشود; علم و عدل ﴿يُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ﴾ این یك برنامه, ﴿وَيُزَكِّیهِمْ﴾ این برنامه دوم. آدمِ بفهم و آدم پاك، چنین جامعه‌ای جامعه بهشتی است كه انبیا برای همین دو امر آمدند آن كسی كه متوجه نیست كه حیات او حیات انسانی نیست آن‌كه می‌فهمد و عمل نمی‌كند آن هم كه حیاتش حیات انسانی نیست ﴿يُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ﴾ این اصل اول, ﴿وَيُزَكِّیهِمْ﴾ اصل دوم برای اینكه انسان همین دو شأن را دارد برخی از نیروهای ما عهده‌دار ادراك‌اند یعنی چشم و گوش, برخی از نیروهای ما عهده‌دار كار و فعالیت‌اند یعنی دست و پا. آن‌كه چشم و گوش ندارد ناقص است آن‌كه چشم و گوش دارد ولی دست و پای او فلج است ناقص است, آن‌كه چشم و گوش دارد یعنی خوب می‌فهمد, دست و پای او سالم است خوب كار می‌كند این انسان سالمی است این برای بیرونِ ما, در درون ما نیرویی است به نام عقل نظر كه عهده‌دار اندیشه است كه باید خوب بفهمد, یك نیروی دیگر هم هست به نام عقل عمل كه انگیزه برای اوست باید خوب تصمیم بگیرد, كسی كه اهل جزم برهانی نیست انسان نیست, كسی كه اهل جزم برهانی است ولی اهل عزم انسانی نیست او هم انسان نیست. پس انبیا(علیهم السلام) برای همین دو كار آمدند همین دو وظیفه را وجود مبارك حسین‌بن‌علی(سلام الله علیه) در كربلا داشت در زیارت «اربعین» كه از بهترین زیارت‌های آن حضرت است می‌خوانیم: «و بذل مهجته فیك» خون قلبش را در راه تو داد تا این دو عنصر و دو اصل در جامعه زنده بشود «لیستنقذ عبادك من الجهالة و حیرة الضلالة»[1] مردم از جهالت نجات پیدا كنند عالِم و دانشمند بشوند و از ضلالت و گمراهی عملی نجات پیدا كنند هدایت بشوند
آیت الله جوادی آملی