آیت الله العظمی جوادی آملی
خداوند در قرآن می فرماید «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا»، «يا أَيُّهَا النَّاس»، اين منادات است! اما ما که مناجات مي‌کنيم داعيه نزديکي داريم، يعني انسان تا نزديک نشود که جاي مناجات نيست. حالا معلوم نيست که آن حاجت ما درست باشد، ولي داعيه نزديکي داريم.
خصصيه مناجات شعبانيه اين است که خداوند با ما مناجات مي‌کند. ذات أقدس الهي وقتي مناجات مي‌کند يعني چه؟ خدايا! من اين‌قدر نزديک بشوم و مقرّب بشوم که «وَ اجْعَلْنِي مِمَّنْ نَادَيْتَهُ فَأَجَابَكَ»! يعني ما واقعاً نزديک او شديم، در حقیقت خداوند ما را به خود نزديک کرد، ما را برد بالا.
چه وقت ما به خداوند نزديک مي‌شويم که او با ما مناجات کند؟ اين نکته در همان مراحل عاليه همين مناجات شعبانيه آمده است. اولاً فرمود دشمن انسان ـ که در سوره مبارکه «حشر» و اينها آمده ـ در درون انسان می باشد و خيلي هم به او نزديک است؛ اين بخل، اين غرور، اين خودخواهي، اين دشمن حاضر است، اين را بايد برداريم تا اينکه اهل مناجات بشويم. گاهي انسان تلاش و کوشش مي‌کند براي قطع اين‌گونه از علايق، اين يک مرحله است اما گاهي وقتي به قطع علايق موفق شد، به انقطاع مي‌رسد؛ «قطع» يعني اينکه آدم در صدد تلاش و کوشش است که اين بند را بگسلد؛ اما «انقطاع» خيلي دقيق‌تر از «قطع» است و به این معناست که ديگر ما به او هم توجه نداريم. «کمال انقطاع» که مرحله سوم است و در اين مناجات شعبانيه آمده اين است «هَبْ لِي كَمالَ الانْقِطاعِ الَيْك»، آن‌وقت در مرحله بعد «وَ اجْعَلْنِي مِمَّنْ نَادَيْتَهُ فَأَجَابَكَ وَ لَاحَظْتَهُ ُ فَصَعِقَ لِجَلَالِكَ»، انسان شايسته است که مناجات او بشنود.
: لذّتي که يک انسان وارسته از اینگونه مناجات دارد، قابل قياس با هیچ چیز نيست. اين غذاهاي لذيذ مادامي که در فضاي دهان است لذيذ است، وگرنه بعد از هضم، عفِن است؛ آن لذّتي که «لَا لَغْوٌ فِيهَا وَ لاَ تَأْثِيمٌ»، در همين مناجات‌هاست. رسیدن به این لذت شدني است و اگر شدني نبود به ما نمي‌گفتند بخوانيد، اصرار هم دارند که بخوانيد و دستور دادند به ما. اين چهار مرحله را که آدم طي بکند آن قلّه‌اش همين است که انسان مورد مناجات ذات أقدس الهي بشود. آن‌وقت يک کسي ـ خدايي ناکرده ـ اينها را به چيز ديگر بفروشد، معلوم مي‌شود که «خَسِرَ الدُّنْيا وَ الْآخِرَةَ» است.
از هم‌اکنون آماده باشيم به استقبال ماه مبارک رمضان برويم، به ضيافت الهي برويم. در این ضیافت هم می توان مهمان و هم می توان میزبان خدای متعال بود؛ چه در ماه مبارک رمضان انسان جزء «ضيوف الرحمان» مي‌شود، چه در حج و عمره جزء «ضيوف الرحمان» مي‌شود. فرمود من هم اگر دعوت بکنيد مي‌آيم، اين حديث نوراني «أَنَا عِنْدَ الْمُنْكَسِرَةِ قُلُوبُهُم» همين است؛ اگر من را به عنوان مهمان دعوت بکنيد و بشويد ميزبان، من هم مي‌آيم؛ اما من همه جا نمي‌روم «أَنَا عِنْدَ الْمُنْكَسِرَةِ قُلُوبُهُم». پس آنها که جمع بين ميزباني و مهماني خداوند را داشته باشند «طوبي لهم و حسن مآب»؛ اما براي ما حداقل اين است که حالا يا ميزبان بشويم يا مهمان بشويم اين راه باز است.