بِسْمِ ٱللّٰهِ ٱلرَّحْمٰنِ ٱلرَّحِيمِ
قُلِ ادْعُواْ اللَّهَ أَوِ ادْعُواْ الرَّحْمَنَ أَیًّا مَّا تَدْعُواْ فَلَهُ الأَسْمَاء الْحُسْنَى
(سوره اسرا، آیه ۱۱۰ )
بگو اگر او را الله را بخوانید، یا او را رحمن را بخوانید، هر کدام که باشد، برای او اسم های نیکو است.
*
فارغ از اینکه شان نزول این آیه چه بوده، متن شیرینی دارد.
برخی مفسرین در مورد کلمه الله می گویند در واقع ال+اله بوده، به معنای اله شناخته شده. معبود شناخته شده و مقبول بین شنوندگان. بسیاری از کافران خدا را به الله می شناسند. اقتدار و خالقیت در این کلمه نهفته است و موضوعیتی کلمه به ذات خدا دارد.
اما کلمه رحمن صفت فعلی است. به معنی کسی که رحمت اش فراگیر و پایدار است. نام خدا است اما بیشتر از بار عبادت و اقتدار، بار مهربانی پروردگار را دارد.
از طرف دیگر، بنای قرآن به اختصار است. اما این آیه تاکید عجیبی روی ارتباط بندگان با خدا دارد. اگر تاکید را در نظر نداشته باشیم آیه به شکل مختصر شده زیر در می آمد
قل ادعو الله او رحمن ایا کلاهما فله الاسماء الحسنی.
پس اینکه سه بار ریشه دعو در یک جمله کوتاه تکرار شده، جدای بحث صمیمیت در صدا کردن و خطاب کردن ، این مفهوم است که مومنین حتماً خدا را بخوانید.
*
در دانشگاه خانم مدیری داشتیم که می گفت مرا ب.ح صدا کنید یا خاله زهرا صدایم کنید تفاوتی ندارد. هر دویش نام من است!
این آیه هم چنین بار معنایی دارد. گویی قرار است رابطه پروردگار با بنده ها صمیمی تر و عاشقانه تر شود.
اگر او را الله بخوانید یا او را رحمن بخوانید هر کدام از این ها که بخوانید، پس برای اوست نام های زیبا.