شهید جاوید
نعمتالله صالحی نجفآبادی
انتشارات امید فردا
شهید جاوید شاید جنجالیترین و بحثبرانگیزترین کتابی است که در طول تاریخ تا به امروز دربارهی عاشورا نوشته شده است. سالهای آغازین دههی پنجاه، حمایت یا رد این کتاب و نویسندهاش نقل هر روضه و منبر بود و دوقطبی شدیدی بین مذهبیها بر سر رد و اثبات آن ایجاد شده بود.
شهید جاوید از حیث گشودن رویکردی بدیع و جسورانه در فهم واقعهی عاشورا اهمیت فراوانی دارد. رویکردی آشکارا برخلاف رویکردهای سنتی دیرپا در روایت و تفسیر عاشورا. امامحسینِ شهید جاوید، امامحسینی است عقلانی و قابل فهم با همین عقل دنیوی و حرکتش حرکتی است قابل استدلال و منطقی با همین دستگاه استدلال بشری. این دقیقاً همان حسینی بود که انقلابیون به آن نیاز داشتند. همان «اسوه»ای که «انقلاب» کرد و «قیام» کرد و «نهضت» آفرید. (واژهها و تعابیری که امروزه به همنشینیشان با عاشورا عادت کردهایم، اما جملگی عمری کمتر از یک قرن دارند.) شهید جاوید، همچنین یکی از مهمترین متون اسلام سیاسی شیعی است. کتابی که در زمانهی خود اثر غیرقابل انکاری در احیا و تقویت برداشت سیاسی از شیعه و عاشورا در نسل انقلابی برجا گذاشت. گرچه که هواداران اسلام سیاسی خصوصا در سالهای پس از انقلاب و عمدتاً به دلایل سیاسی و مصلحتاندیشیها به آن چندان اعتنایی نکردند.
متاسفانه این کتاب مهم و ارزشمند، بهدلیل حواشیای که اطرافش پیش آمد، با بدفهمیهایی مواجه شد. شاید امروز که آن حواشی ومنازعات به تاریخ پیوسته است، فرصت مناسبی باشد برای بازخوانی نقادانه و فهم درست و دقیق حرف این کتاب. این بازخوانی علاوه بر تفسیر عاشورا، میتواند در نقد و ارزیابی گفتمان اسلام سیاسی نیز بسیار راهگشا باشد.
بهترین_کتابهایی_که_درباره_عاشورا_خوانده_ام. محسن حسام مظاهری