ماه رمضان فرصتی مناسب برای پی بردن به اسرار عالم
ماه مبارك رمضان فرصت مناسبی است برای پی بردن به اسرار عالم، چراکه در تعبیرات اخلاقی اسلام آمده است كه: «ما ملأ آدمى وعاءً شراً من البطن»[1]: انسان هیچ ظرفی را به بدی ظرف شكم پر نكرده است، شكم كه پر شد راه فهم مسدود می شود، انسان پرخور هرگز چیزفهم نیست و هرگز به اسرار و باطن عالم پی نخواهد برد.
در حالات امیر مؤمنان (سلاماللهعلیه) نقل شده كه حضرت روزی به باغبانش فرمود: غذایی داری؟ عرض كرد: غذای ساده ای دارم كه شایسته شما نیست، از كدوی بی روغن غذایی تهیه كرده ام، حضرت فرمود: حاضر كن! حضرت دستها را شست و آن غذا را میل فرمود سپس به شكم خود اشاره كرد و گفت: شكمی كه با این غذای ساده سیر می شود! بدا به حال كسی كه شكم او وی را به آتش ببرد[2].
امام صادق (علیه السلام) می فرماید: گرچه روزه گرفتن سخت و دشوار است، ولی لذت شنیدن این ندای خداوند كه می فرماید ﴿یا أیها الذین امنوا كتب علیكم الصیام﴾[3] خستگی روزه را از انسان می گیرد: «لذة ما فى النداء أزال تعب العبادة والعناء»[4] با شنیدن این ندا عبادت برای ما سهل و روان می گردد.
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در آخرین جمعهٴ ماه شعبان خطبه ای ایراد فرمودند كه: «یا أيّها النّاس إنّ أنفسكم مرهونةٌ بأعمالكم ففكّوها باستغفاركم»[5] مردم شما آزاد نیستید؛ در قفس هستید. و نمی دانید كه در قفس هستید. گناهانتان شما را در قفس زندانی كرده است. در ماه مبارك رمضان با استغفار، خود را آزاد كنید. هیچ ارزشی در اسلام به اندازه ارزش آزادی نیست. علی (علیهالسلام) می فرماید: «من ترك الشهوات كان حرّاً»[6] آزاد كسی است كه شهوتها را ترك كند. راه تشخیص بنده بودن یا آزاد بودن این است كه اگر به دلخواه خود عمل می كنیم معلوم می شود در قفس آز و طمع زندانی هستیم؛ و اگر به خواستهٴ خدای سبحان عمل كنیم، آزاد هستیم. انسان آزاد به غیر خدا نمی اندیشد. از برجسته ترین وظایفْ در ماه مبارك رمضان آزاد شدن و رهیدن است و راه آزادی، استغفار و طلب آمرزش است. از این رو گفته اند: در شبانه روز چندین بار بگویید «استغفر الله ربى وأتوب إلیه»[7].
ماه رمضان، ماه آزاد شدن است؛ هر روز كه می گذرد، یك بند از بندهایی كه با دست خود تنیده ایم، باید بگسلد تا آزاد شویم. بهترین راه برای آزاد شدن پی بردن به حكمتهای عبادات است.
منبع: کتاب حکمت عبادات اثر حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی
[1] ـ بحار، ج 63، ص 330.
[2] ـ الكنی والألقاب، ج 3، ص 138.
[3] ـ سورهٴ بقره، آیهٴ 183. )ای مؤمنان! نوشته شده [واجب شده] بر شما روزه گرفتن).
[4] ـ مجمعالبیان، ج 2، ص 490.
[5] ـ الأمالی والمجالس صدوق، ص 85، مجلس 20، ح 4؛ عیون أخبار الرضا، ج 11، ص 295.
[6] ـ بحار، ج 74، ص 239.
[7] ـ پیامبر فرمود: «من هر شبانه روز هفتاد مرتبه استغفار میكنم» (بحار، ج 17، ص 444).